เคยสงสัยบ้างไหม ว่าแต่ละวันมีอาหาร 'หมดอายุ' ที่ซุปเปอร์มาร์เก็ตเไม่สามารถขายได้มากแค่ไหน?
แล้วอาหารเหล่านั้นไปไหนหมด?
อาหารที่เหลือจากร้านอาหารล่ะ?
ทิ้งขยะงั้นหรือ?
จริงๆ แล้วอาหารที่ 'หมดอายุ' แล้วคืออาหารที่กินไม่ได้แล้วรึเปล่า?

การโยนอาหารเหล่านั้นทิ้งถังขยะเป็นการกระทำที่มีเหตุผลหรือไม่ บนโลกที่คนเป็นล้านคนมีฐานะยากจน มีอาหารไม่พอกิน อาหารกว่าหนึ่งในสามบนโลกใบนี้ถูกโยนทิ้งถังขยะ—ผักและผลไม้มากมายถูกโยนทิ้งตั้งแต่ยังไม่ได้วางขาย เพราะไม่ผ่านเกณฑ์มาตรฐานของซุปเปอร์มาร์เก็ต

หลังจากที่อดัม เชฟจากลีดส์ได้ไปใช้ชีวิตอยู่ในฟาร์มที่ออสเตรเลียเป็นเวลาเกือบปี เขาเริ่มตระหนักถึงปัญหาของอาหารที่ถูกทิ้งแล้วเริ่มอยากทำอะไรสักอย่างเพื่อช่วยแก้ปัญหานี้ เมื่อกลับมาที่ลีดส์อีกครั้ง เขาร่วมกับแซมและคอเนอร์—นักเรียนมหาลัยอีกสองคนเลยช่วยกันระดมทุนจัดตั้ง The Real Junk Food Project ขึ้นเมื่อปลายปี 2013

ฉันมีโอกาสได้ไปเยี่ยมชมคาเฟ่แห่งนี้หลายครั้ง รวมถึงไปเป็นอาสาสมัครและได้เจอกับอดัม คนที่ก่อตั้งโครงการนี้ขึ้นมา อาหารที่เกือบจะต้องไปลงเอยในถังขยะแต่ละอย่างที่คาเฟ่แห่งนี้ได้รับบริจาคมาทำให้ฉันอึ้งและรู้สึกเสียดายอย่างบอกไม่ถูก มีทั้งกล้วยที่ช้ำเล็กน้อย (แต่ยังไม่สุกดีด้วยซ้ำ) หลายหวี แอปเปิ้ลที่ดูปรกติดีเป็นลัง คุ้กกี้ เค้ก ขนมปังที่เพิ่งหมดอายุเมื่อไม่กี่วันที่ผ่านมา ขนมถุงต่างๆ หมากฝรั่ง (ใครจะไปคิดว่าของพวกนี้มันจะบูดกันง่ายๆ หมากฝรั่งเงี้ย) ไปจนถึงไก่ย่าง ไก่ทอด เนื้อแกะ เนื้อกวาง เนื้อวัว และปลาแซลมอนตัวเบ้อเริ่ม

ใช่แล้วล่ะ แซลมอนเป็นตัวๆ ที่ถ้าไม่ได้ The Real Junk Food Project มาช่วยชีวิตไว้ก็คงต้องไปลงเอยในถังขยะทั้งๆ ที่ยังปกติดีทุกอย่าง แค่เลยตัวเลขวันหมดอายุมาแล้วเท่านั้น งี่เง่าไหมล่ะ


คอเนอร์บอกว่า ผู้บริจาคเจ้าประจำก็จะมี Nando's ร้านไก่ย่างชื่อดังของอังกฤษ และโครงการ Food Bank (ที่ให้คนซื้ออาหารแห้งไปทำประมาณถุงยังชีพบริจาคให้คนยากจน แต่ไม่ได้รับอนุญาตให้เก็บอาหารที่ได้รับบริจาคเหล่านี้ไว้เกินสามเดือน ทั้งๆ ทีมีแต่ของแห้ง พวกถั่วหรือผลไม้กระป๋อง บางอย่างยังไม่หมดอายุเลยด้วยซ้ำ...) อีกอย่างที่เห็นบ่อยๆ คือผลิตภัณฑ์จาก Waitrose ซุปเปอร์มาร์เก็ตไฮโซของอังกฤษ ที่มีตั้งแต่ขนมปังแถว โยเกิร์ตออแกร์นิค ไปจนถึงแครนเบอร์รี่แช่เข็ง

ไม่ใช่แค่นั้น เมื่อวานเพิ่งไป volunteer มาอีกรอบ มีบรอคโคลี่เยอะมาก ไม่ได้หมดอายุอะไรเลย ปกติดีทุกอย่าง แค่ที่ซุปเปอร์มีบรอคโคลี่ล็อตใหม่มาส่ง ชั้นไม่พอวางขายเลยต้องทิ้งของเก่า

...นี่ยังแค่ของที่ถูกทิ้งเพราะขายไม่ทันนะ อย่าลืมว่ายังมีผักผลไม้อีกเยอะแยะที่ไม่มีโอกาสแม้แต่จะได้วางขาย รวมทั้งอาหารที่คนซื้อแต่ไม่ได้กินแล้วต้องโยนทิ้งอีกต่างหาก


ตอนนี้ The Real Junk Food Project เป็น network ที่ขยายออกไปเรื่อยๆ ทั่วยุโรป ฉันได้คุยกับอดัมแล้วรับรู้ได้ถึงความมุ่นมั่นตั้งใจของเขาที่ต้องการแก้ปัญหาอาหารที่ถูกทิ้งแล้วรู้สึกชื่นชมมาก เขาทุ่มทั้งชีวิตให้กับโปรเจ็คต์นี้ทั้งๆ ที่ตัวเองเป็นเชฟมีอันจะกิน แต่สิ่งที่เขาทำนั้นเป็นการทำเพื่อส่วนรวมจริงๆ

จากประสบการณ์ที่ไป volunteer มา ได้เห็น reaction ที่น่าสนใจจากผู้คนหลายแบบ คนที่มากินส่วนหนึ่งเป็นคนไร้บ้าน บางคนรู้จักโปรเจ็คต์นี้อยู่แล้ว ได้เสิร์ฟอาหารให้เด็กน้อยคนนึงที่มากับแม่ ได้เห็นแม่เขาอธิบายให้เด็กห้าขวบฟังว่าโปรเจ็คต์นี้เกี่ยวกับอะไรแล้วรู้สึกดีมากที่เห็นพ่อแม่ใส่ใจที่จะสอนเรื่องเล็กๆ น้อยๆ แบบนี้ให้ลูก บางคนมากินแบบไม่รู้เรื่องอะไร รู้สึกแปลกๆ เราไม่ได้ขายของ แต่ให้บริจาคแทน บางคนรู้สึกไม่ดีที่จะหยิบของฟรีเหล่านี้ไปโดยไม่ให้เงิน ทั้งๆ ที่ถ้าไม่มีใครเอาไปกิน ของเหล่านี้ก็ต้องไปลงถังขยะอยู่ดี

อดัมบอกว่าหลายคนไม่เข้าใจแก่นจริงๆ ของโปรเจ็คต์นี้ ว่ามันไม่ได้อยู่ที่เงิน อาหารมันอยู่ตรงหน้า ถ้าไม่มีใครกินก็ทิ้ง เพราะฉะนั้นเอาไปกินฟรีๆ ยังดีกว่าไม่เอาไปกินแล้วต้องไปซื้อของใหม่จากซุปเปอร์มาร์เก็ตอยู่ดี ถ้ามีเงินก็บริจาคตามสมควร ถ้าไม่มีเงินก็เอาไปกินเถอะ ดีกว่าไปซื้อของใหม่ เป็นการลดปริมาณอาหารถูกทิ้งบนโลกใบนี้ เพราะนั่นคือเป้าหมายหลักของโครงการนี้

มันเป็นโครงการที่อดัมหวังว่าจะไม่อยู่ตลอดไป เขารอวันที่ The Real Junk Food Project จะหายไปจากโลกใบนี้ เพราะปัญหาอาหารจำนวนมหาศาลที่ถูกทิ้งจะค่อยๆ หายไปในที่สุดนั่นเอง

อาจจะใช้เวลาอีกนาน กว่าโครงการดีๆ แบบนี้จะไปถึงประเทศไทย แต่ที่อยากฝากไว้ให้คิดคือทุกครั้งที่ซื้ออะไรมากินก็อย่ากินทิ้งกินขว้าง ห่อนจะโยนอาหารลงถังขยะแต่ละครั้ง อย่าลืมคิดถึงคนยากไร้ ไม่มีอันจะกิน และโปรเจ็คต์ดีๆ แบบนี้ที่จะมาช่วยแก้ปัญหาอาหารถูกทิ้งแบบนี้ละกัน